Giáo án Tiếng Việt 5 (Tập làm văn) Sách Kết nối tri thức - Tuần 1, Bài: Cấu tạp bài văn tả cảnh - Năm học 2022-2023 - Nguyễn Thị Bích

Nội dung tài liệu: Giáo án Tiếng Việt 5 (Tập làm văn) Sách Kết nối tri thức - Tuần 1, Bài: Cấu tạp bài văn tả cảnh - Năm học 2022-2023 - Nguyễn Thị Bích

1. 1 Tuần 1 Thứ năm ngày 15 tháng 8 năm 2022 Tập làm văn CẤU TẠO CỦA BÀI VĂN TẢ CẢNH I. Yêu cầu cần đạt: 1. Kiến thức: - Nắm được cấu tạo bài văn tả cảnh gồm 3 phần ( mở bài , thân bài , kết bài ) - Biết phân tích cấu tạo bài văn tả cảnh cụ thể, đồng thời biết cách quan sát các cảnh vật xung quanh. 2. Năng lực: - Năng lực tự chủ và tự học, năng lực giao tiếp và hợp tác, năng lực giải quyết vấn đề và sáng tạo. - Năng lực văn học, năng lực ngôn ngữ, năng lực thẩm mĩ. 3. Phẩm chất: - Giáo dục HS lòng yêu thích vẻ đẹp đất nước và say mê sáng tạo. - Mạnh dạn, tự tin khi trình bày ý kiến. II. Đồ dùng dạy học: - ƯDCNTT (chốt ý các đoạn bài 1; bài 2 phần nhận xét và ghi nhớ). II. Các hoạt động dạy học chủ yếu: Hoạt động của giáo viên Hoạt động của học sinh 1. Khởi động ( 3 – 5’) Trò chơi: Ai nhanh ai đúng. - GV phổ biến luật chơi. - Tổ chức cho cả lớp chơi. - HS tham gia trò chơi. Để chuẩn bị cho tiết tập làm văn hôm nay cô đã dặn các em đọc và ôn lại nội dung bài tập đọc Quang cảnh làng mạc ngày mùa. Bây giờ chúng ta cùng đến với câu hỏi số 1 nhé. + Câu 1: Bài tập đọc “Quang cảnh làng mạc ngày mùa” thuộc kiểu bài nào? A. Tả cảnh B. Tả cây cối - A. C. Tả đồ vật. + Câu 2: Cảnh vật trong bài “Quang cảnh làng mạc ngày mùa” được miêu tả theo thứ tự nào? Hãy viết các đáp án sau theo đúng thứ tự miêu tả. A.Giới thiệu màu sắc bao trùm làng quê ngày mùa là màu vàng. B.Tả thời tiết, con người. C.Tả các màu vàng khác nhau của cảnh của vật. - Đọc thứ tự các đáp án em vừa viết. - A, C, B - Vậy đây có phải là đáp án đúng không? Đáp án đúng là A. C.B Giáo viên: Nguyễn Thị Bích
2. 2 Tuần 1 + Câu 3: Cấu tạo bài văn miêu tả gồm mấy phần? Là những phần nào? - 3 phần : MB ; TB ; KB -> Hãy viết đáp án của em vào bảng con. - GV lấy bảng. - Giơ bảng - Đọc câu trả lời của em về cấu tạo bài văn - 1HS đọc. miêu tả? - GV nx, tổng kết trò chơi: Các em vừa tham - Giơ tay gia trò chơi rất tích cực. Những bạn nào đúng cả ba câu? 2. Bài mới: 2.1. Giới thiệu bài: ( 2- 3’) ( Phương pháp thuyết trình): Trò chơi vừa rồi đã giúp em nhớ lại được cấu tạo bài văn miêu tả. Vận dụng kiến thức này chúng ta cùng khám phá những kiến thức mới qua tiết Tập làm văn đầu tiên trong chương trình lớp 5: Cấu tạo của bài văn tả cảnh. 2. 2 Hoạt động hình thành kiến thức mới( 10 – 12’): * Bài 1/11- SGK - Các em mở SGK/ 11 - GV giao việc: Đọc thầm yêu cầu và nội dung bài tập số 1 - 2 HS - Bài 1 yêu cầu gì? - HS đọc. - Mời một bạn đọc bài Hoàng hôn trên sông Hương – lớp đọc thầm và cho biết bài văn tả cảnh gì? - 1HS đọc phần chú giải. - Đọc phần chú giải cuối bài . - Tả cảnh Hoàng hôn trên sông - Bài văn tả cảnh gì? Hương. - 2HS: Hoàng hôn là thời gian - Theo em, hoàng hôn là thời điểm nào trong cuối buổi chiều khi mặt trời lặn. ngày? - HS QS. - GV đưa hình ảnh hoàng hôn. - GV: Hoàng hôn là thời điểm cuối buổi chiều khi mặt trời bắt đầu lặn đến lúc trời tối hẳn. Đây là một khoảnh khắc rất ngắn trong ngày nhưng rất đẹp. - Vậy em biết gì về sông Hương ? - 1 – 2HS nêu. - GV đưa hình ảnh sông Hương (MH): Sông Hương hay Hương Giang là một con sông thơ - HS QS. mộng, hiền hòa chảy qua thành phố Huế. Hoàng hôn trên sông Hương là hình ảnh sông Hương đẹp nhất trong ngày. Vậy tác giả đã quan sát dòng sông Hương và miêu tả nó như thế nào ? Các em và thực yêu Giáo viên: Nguyễn Thị Bích
3. 3 Tuần 1 cầu sau vào phiếu bài tập ( MH) 1. Đọc kĩ bài văn 2. Xác định các phần Mở bài, Thân bài, Kết bài. 3. Nêu nội dung chính từng phần. - Thời gian làm việc cá nhân 3 phút. - HS làm việc cá nhân trên phiếu học tập. - Thảo luận nhóm đôi thống nhất ý kiến. - HS thảo luận nhóm. - Mới đại diện diện các nhóm báo cáo kết quả - HS báo cáo KQ TL làm việc nhóm. - GV nhận xét: Các em đã hợp tác, thảo luận sôi nổi, hoàn thành nhiệm vụ học tập cô giao. Bây giờ chúng ta cùng chữa bài. - GV soi phiếu học tập: (Thảo) - Đại diện nhóm báo cáo ( Đọc lại bài làm của mình) - HS đặt câu hỏi chia sẻ: + Vì sao bạn biết đoạn Từ đầu đến yên tĩnh này là đoạn Mở bài? + Theo bạn đây là kiểu mở bài nào? + Bạn xác định đoạn Kết bài ntn? + Nêu nội dung từng đoạn phần thân bài? - Nhận xét phần chia sẻ: Tự tin, tương tác cả lớp rất tốt, đặt câu hỏi rõ ràng. - Cô hoàn toàn nhất trí với ý kiến của các em. Chúng ta đã xác đúng phần Mở bài, Thân bài, Kết bài và nêu đúng nội dung chính từng phần. - Hãy nêu lại nội dung phần thân bài của bài - 1 HS nêu văn? - Em có nhận xét gì về phần thân bài của bài - ... gồm hai đoạn: Đoạn 1: Sự văn? thay đổi sắc màu của sông Hương từ lúc bắt đầu hoàng hôn đến lúc tối hẳn. Đoạn 2: Hoạt động của con người bên bờ sông, trên mặt sông từ lúc hoàng hôn đến lúc thành phố lên đèn. - GV phân tích đoạn thân bài. - Vậy bài văn này được tác giả miêu tả theo - Sự thay đổi của cảnh theo thời trình tự nào? gian - GV chốt: Hoàng hôn trên sông Hương là một bài văn tả cảnh . Bài văn này được miêu tả theo trình tự thời gian. Với cách quan sát rất Giáo viên: Nguyễn Thị Bích
4. 4 Tuần 1 tinh tế tác giả đã tả sự thay đổi màu sắc của sông Hương , tả hoạt động của con người từ lúc hoàng hôn đến lúc thành phố đã lên đèn. Chúng ta cùng ngắm một số hình ảnh đẹp của sông Hương( MH) + Buổi chiều dòng sông sáng màu ngọc lam - HS quan sát. + Cảnh hoàng hôn trên sông Hương. . + Sông Hương sau hoàng hôn. + Sông Hương khi thành phố lên đèn. + Cảnh xóm Cồn Hến được sông Hương bao quanh. c/y: Vậy đối với bài văn tả cảnh ta còn có thể miêu tả theo trình tự nào khác không? Chuyển sang bài 2. * Bài 2/11 - Đọc thầm yêu cầu bài 2. - Bài có mấy yêu cầu? Là những yêu cầu nào? - HS thảo luận nhóm 4. - Với phần tìm hiểu ở bài 1 và bài tập đọc đã học các em hãy thảo luận nhóm 4 theo yêu cầu bài 2, ghi nhanh ra nháp. - Các nhóm tự nhận xét, đánh giá kết quả làm việc của nhóm mình. - GV hỏi: Trình tự miêu tả trong hai bài văn Qang cảnh làng mạc ngày mùa và Hoàng hôn trên sông Hương có gì giống và khác nhau? - N1 trình bày – Gọi nhóm khác nhận xét, bổ sung. - N2 : Nhận xét, nhắc lại + Giống nhau: Cùng nêu nhận xét, giới thiệu chung về cảnh vật rồi miêu tả. + Khác nhau: Bài 1: Tả quang cảnh làng mạc ngày mùa theo từng bộ phận của cảnh. Bài Hoàng hôn trên . Theo trình tự thời gian. - GV nhận xét, chốt đáp án đúng trên MH. - Để hiểu rõ sự khác nhau này, chúng ta cùng quan sát lại cấu tạo hai bài văn. - Đọc lại nội dung phần thân bài của hai bài - 1 HS phân biệt hai trình tự miêu tả này. - GV : Cả hai bài văn đều là văn tả cảnh, nhưng trình tự miêu tả lại khác nhau. Bài Quang cảnh làng mạc ngày mùa tác giả tả theo từng bộ phận của cảnh hay là tả theo trình tự không gian. Bài Hoàng hôn trên sông Hương - 2 – 3 HS. Giáo viên: Nguyễn Thị Bích
5. 5 Tuần 1 tác giả tả sự thay đổi của cảnh theo trình tự thời gian. - Vậy qua hai bài văn các em hãy cho cô biết Cấu tạo của một bài văn tả cảnh? - Ai có ý kiến giống bạn. - GV chốt trên MH: Đây là cấu tạo bài văn tả cảnh. - Theo em có những cách nào để viết nội dung - MB trực tiếp hoặc mở bài gián phần mở bài, thân bài trong bài văn tả cảnh? tiếp. - KB mở rộng học KB không mở rộng. - GV làm rõ phần thân bài: Khó hơn so với bài văn miêu tả lớp 4, phần thân bài trong bài văn tả cảnh phải tả cảnh kết hợp tả hoạt động của người, vật để cảnh thêm sống động, hấp dẫn. - Có 2 cách viết ND thân bài: + Cách 1: Ta có thể tả từng bộ phận của cảnh chính là tả theo trình tự không gian ( Ta có thể từ bao quát đến từng bộ phận, . + Cách 2: Tả sự thay đổi của cảnh theo thời gian ( tả diễn biến của cảnh từ lúc bắt đầu đến lúc kết thúc, từ mùa này đến mùa khác .) - Đó cũng chính là ghi nhớ của bài. - HS đọc ghi nhớ SGK. 3. Luyện tập - thực hành( 17 – 18’): - Đọc thầm xác định yêu cầu phần bài tập. - Nêu yêu cầu bài? - Để nhận xét được bài văn Nắng trưa các em - HS nêu 2 yêu cầu. hãy thực hiện các yêu cầu sau vào vở nháp. - Đọc các yêu cầu trên MH. - HS đọc yếu cầu. + Đọc thầm bài văn Nắng trưa. + Xác định từng phần : MB, TB, KB của bài văn. + Nêu nội dung chính của từng phần. Lưu ý: Phần thân bài phải xác định các đoạn và nội dung từng đoạn. - HS làm việc cá nhân trong thời gian 10’ - HS làm bài vào nháp. - Chữa bài trong nhóm 4 theo các yêu cầu vừa - HS chữa bài trong nhóm. làm. - Báo cáo kết quả làm bài của nhóm mình. - Đại diện 2 – 3 nhóm báo cáo : Tinh thần hợp nhóm, - 1 HS lên soi bài, chia sẻ bài làm trước lớp. - HS trình bày bài làm – Chia sẻ : + Nhận xét, đúng sai. + Bạn hãy nêu nội dung phần mở bài và cho biết đây là cách mở bài nào ? Giáo viên: Nguyễn Thị Bích
6. 6 Tuần 1 + Phần thân bài có mấy đoạn ? Làm thế nào để bạn xác định được nội dung từng đoạn ? ( Đọc kĩ đoạn văn tìm những sự vật được miêu tả trong đoạn văn) + HS TB hỏi : Theo các bạn, bài văn này tả theo trình tự nào ? vì sao ? ( Tả từng bộ phận của cảnh , đoạn 1 tả, ..đoan 2 tả .. đoạn 4 tả - Cô nhất trí với phần xác định cấu tạo bài văn. ( Đưa MH) - Tả cảnh, đối tượng miêu tả là - Bài văn thuộc kiểu văn miêu tả nào? Đối cảnh nắng trưa tượng miêu tả là gì? - GV chốt + phân tích cấu tạo bài văn Nắng trưa ( MB, TB, KB) - Qua phần nhận xét vừa rồi của cô và các em, - Tả từng phần của cảnh. hãy cho biết bài văn được tác giả Băng Sơn miêu tả theo trình tự nào? -> Chốt: Vậy để phân tích cấu tạo một bài văn - Đọc kĩ bài văn, tìm các phần mở tả cảnh em làm thế nào? bài, thân bài , kết bài, tìm nội dung từng đoạn, xác định trình tự miêu tả bài văn. GV: Kĩ năng quan sát trong văn miêu tả cũng rất quan trọng, và kĩ năng các em sẽ được tìm hiểu kĩ qua tiết học sau. 4. Củng cố - dặn dò( 2 – 3’): - Vận dụng sáng tạo trong 3 phút: - Tự nhận xét, đanh giá kiến thức mình học được trong tiết học bằng cách: + Nêu lại cấu tạo bài văn tả cảnh bằng lời, bằng hình vẽ, tranh ảnh, bằng sơ đồ tư duy . tùy theo khả năng của mình. - HS vận dung sáng tạo. + Sau thời gian 3 phút mỗi tổ chọn 2 bài gắn bảng lớp. - Nhận xét, bình chọn theo tiêu chí: + Đúng cấu tạo bài văn tả cảnh. + Dễ thuộc, dễ nhớ. - Nhận xét, đánh giá. + Tính sáng tạo - Nhận xét, tuyên dương. - Dặn dò : VN quan sát cảnh nơi mình ở, ghi chép kết quả vào giấy. Giáo viên: Nguyễn Thị Bích